Mở dữ liệu đúng và dùng dữ liệu mở hiệu quả là mục tiêu cần phải hướng tới thực hiện của các cơ quan, tổ chức, cá nhân trong việc tạo lập, cung cấp và khai thác dữ liệu. Dưới đây là một số nguyên tắc cần lưu ý trong quá trình cung cấp và sử dụng dữ liệu mở.

Hơn 80% các nước trên thế giới có cổng dữ liệu quốc gia để cung cấp dữ liệu mở. Năm 2022, Việt Nam xếp thứ 81/187 về cung cấp dữ liệu mở, tăng 10 bậc so với năm 2020 và chúng ta đang tích cực đẩy mạnh triển khai hoạt động này để có những bước tiến xa hơn và đạt thứ hạng cao hơn.

Khoản 4 Điều 3 Nghị định số 47/2020/NĐ-CP quy định: "Dữ liệu mở của cơ quan nhà nước là dữ liệu được cơ quan nhà nước có thẩm quyền công bố rộng rãi cho cơ quan, tổ chức, cá nhân tự do sử dụng, tái sử dụng, chia sẻ".

Trong thời đại thế giới ngày càng được số hóa và mở về dữ liệu, chuỗi các hoạt động xây dựng, duy trì, nhập, lưu trữ và khai thác dữ liệu là cột sống kết nối các phân đoạn của vòng đời thông tin để nó trở thành điểm dựa vững vàng cho việc triển khai chuyển đổi số trên mọi mặt của đời sống. Mặc dù mọi cơ quan, tổ chức, cá nhân đều có thể đóng góp dữ liệu và dữ liệu mở cho phép mọi người tự do sử dụng, tuy nhiên vẫn bị ràng buộc bởi một số điều kiện nhất định cần phải tuân thủ.

NGUYÊN TẮC CUNG CẤP DỮ LIỆU MỞ

Nghị định số 47/2020/NĐ-CP quy định hoạt động cung cấp dữ liệu mở của cơ quan nhà nước cho tổ chức, cá nhân thực hiện theo các nguyên tắc sau:

1. Dữ liệu mở phải toàn vẹn và phản ánh đầy đủ nội dung thông tin cơ quan nhà nước cung cấp

2. Dữ liệu mở phải có khả năng truy cập sử dụng được trên môi trường mạng

3. Dữ liệu mở được cung cấp là dữ liệu được cập nhật mới nhất

4. Dữ liệu mở phải đảm bảo khả năng thiết bị số có thể gửi, nhận, lưu trữ và xử lý được

5. Tổ chức, cá nhân được tự do truy cập sử dụng dữ liệu mở, không yêu cầu khai báo định danh khi khai thác, sử dụng dữ liệu mở

6. Dữ liệu mở ở định dạng mở; thường là định dạng có cấu trúc như xlsx, json, xml, cvs...

7. Sử dụng dữ liệu mở là miễn phí

8. Ưu tiên cung cấp dữ liệu mở đối với dữ liệu mà người dân, doanh nghiệp có nhu cầu sử dụng cao

NGUYÊN TẮC SỬ DỤNG DỮ LIỆU MỞ

1. Phải trích dẫn nguồn gốc: Ghi nhận thông tin sử dụng dữ liệu mở trong các sản phẩm, tài liệu liên quan có sử dụng dữ liệu mở. Tức là bạn phải ghi nguồn gốc cơ quan nhà nước cung cấp, địa chỉ trang web nơi bạn khai thác và sử dụng dữ liệu để bên thứ ba biết được điều đó.

2. Không được bán: Không được bán lại dữ liệu mở đã được khai thác nguyên trang cho tổ chức, cá nhân khác. Khi sử dụng dữ liệu mở trong sản phẩm, dịch vụ thương mại của mình phải cung cấp miễn phí dữ liệu mở kèm theo sản phẩm, dịch vụ thương mại đó.

3. Tuân thủ quy định/giấy phép sử dụng: Dữ liệu mở có điều khoản sử dụng đi kèm gọi là giấy phép sử dụng. Ban hái tuân thủ các điều khoản của giấy phép khi sử dụng dữ liệu đó.

Dữ liệu là tài sản. Khai thác tối đa tiềm năng của dữ liệu chính là đưa đất nước phát triển. Ở Việt Nam năm 2023 và trong tương lai, dữ liệu mở được xác định trở thành "nguyên khí quốc gia". Vì vậy, mỗi cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp được kêu gọi đào sâu tri thức, tạo lập tri thức để tạo ra các ứng dụng mới và giải pháp nhằm đưa đất nước phát triển thông qua hệ thống dữ liệu được tích lũy từ hoạt động và quan sát thực tiễn. Đồng thời, nỗ lực chia sẻ và ghi nhận dữ liệu mở ngày càng được chú trọng để góp phần tạo nhận thức và thói quen đóng góp, sử dụng dữ liệu cho mọi người dân trong kỷ nguyên chuyển đổi số.